bisikletliyizbiz.com

21 Nisan 2019 Pazar günü Muğla’dan Belen Kahvesine gidip geldik. Hava biraz soğuk olsa da sürüş keyfini bozacak derecede değildi. Hatta dönüşte Muğla’ya doğru tırmanırken arkadan esen rüzgar keyif verdi.

Muğla’dan çıkışta iki bisikletli yetişti bize. Biraz sohbet ettik. Özcan bey ve Mesut bey Muğla’ya akraba ziyaretine gelmişler. İZBAN’la Selçuk’a gelip basmışlar pedala. Dönüş için plan yine aynı. Çine, Aydın, Ortaklar üzerinden Selçuk’a ulaşıp İZBAN’la İzmir’e.

Helal olsun size.

İngiliz sosyalist yazar Herbert George Wells(1866-1946) sözü işte tam burada yerini buluyor:

Ne zaman bisiklet üstünde bir yetişkin görsem insanoğlu için daha çok umutlanıyorum.

İzmir’den Muğla’ya asker ziyareti için giden insanlar oldukça insanın umutları gerçekten güçleniyor. Bisiklet giderek daha çok insanın hayatına girecek, daha çok şehir bisiklete kucak açacak.

Ayrıca Bu iki arkadaşın böyle bir karar vermesinde İZBAN’ın çok önemli payı olduğunu düşünüyorum. Ta Aliağa’dan Selçuk’a kadar uzanan bölgede İZBAN ve Metro’da bisikletinizi ücretsiz götürebiliyorsunuz. Bu sayede şehir içi keşmekeşinde bisiklet kullanmak zorunda kalmadan kendinizi dışarı atabiliyorsunuz.

Umudunuzu yitirmeyin, bisikletten vazgeçmeyin.

Rüzgarınız arkadan essin.

Sayın Vehbi Özdemir’in uyarısıyla bir düzeltme yaptık. Bu yazıya konu olan iki arkadaştan birisi Ozan değil, Özcan imiş. Benim aklımda öyle kalmış. Vehbi beye teşekkür ederim.

Nüfusundan bahsetmiyorum elbette. 2013 yılında hizmet vermeye başlayan bisiklet kiralama sistemi Citi Bike’tan bahsediyorum.

Citi Bike’ın geçmişine bir göz atalım:

2011- New York Ulaşım Dairesi sistemi kamuoyuna duyurdu.

2012- Sponsorluk anlaşmaları yapıldı

2013- Sistemin hizmete girmesine haftalar varken 30 saat içinde 5000 abonelik satın alındı. Bunlar, kurucu üyeler olarak nitelendiriliyor.

Aynı yıl Mayıs ayında sistem 6000 bisikletle yüzlerce istasyonda hizmete girdi.

2014- Citi Bike’ı kullananların katettiği mesafe 20 milyon mile(32 milyon km) ulaştı. Ekim ayında yeni ortaklık yapılanmasına gidildi ve sisteme 6000 bisiklet ve yeni istasyonlar ekleneceği duyuruldu.

2015- bir yılda 10 milyon kiralama sayısına ulaşıldı. Bu, batı dünyasında Paris’ten sonraki en yüksek sayı oldu.

2016- Yıllık abonelik satın alan 100,000 müşteri sayısına ulaşıldı.

2017- Sistemdeki bisiklet sayısı 10.000’den 12.000’e ulaştı.

50 milyon kiralama sayısına ulaşıldı.

2019- 75 milyon kiralamaya ulaşıldı.

Bu başarının en önemli ismi Janet Sadik Khan bugünkü Twitter paylaşımında şöyle diyor: ’10 yıl önce insanlar Burası New York; Amsterdam veya Kopenhag değil diyordu. Ama şimdi New Yorklular Citi Bike sistemini Hollanda ve Danimarka’nın toplam nüfusunun üç katı fazla sayıda kullanmış oldular. Bugün artık başka şehirler burası New York değil diyorlar.’

Burası Amsterdam değil lafını ülkemizde de çok duyuyoruz. Bir başka yorum ise büyükşehirlerde bisiklet kullanılmaz yönünde bir önyargı.

İşte New York başta olmak üzere Paris gibi büyükşehirler bu önyargıları kırıyor. Londra da öyle. Son 2-3 yılda Londra’da tam bir bisiklet devrimi gerçekleşiyor. Bu başarıların arkasındaki en önemli etken ise bana göre bu işe inanmış, kendini adamış yöneticiler.

Muğla gibi bisiklet için ideal bir şehirde bisiklet kiralama sisteminin 3 yıl sonra çöpe atılması yöneticilerin bu işe pek inanmadıklarını, kendileri için işlerin ne kadar kolaylaşacağını göremediklerini gösteriyor.

Ama görüyoruz ki her geçen gün daha fazla vatandaş bisikleti keşfediyor. Umutlarımızı köreltmiyoruz. Geç de olacak.

Citi Bike web sitesi: https://www1.nyc.gov/html/dot/html/home/home.shtml

Janet Sadik Khan’ın Nusret’in görselini kullandığı yazısı:

https://bisikletliyizbiz.com/2019/02/03/nusretin-haberi-var-mi-acaba/

Fotoğraf: gudphoto.com

#citibike #janettesadikkhan #newyorkcycling

Bu haritada TÜİK’in illere göre 1000 kişi başına düşen motorlu taşıt istatistiklerini görüyoruz. Ülkemizde bu anlamda başı en çok dertte olan il Muğla. 1000 kişiye 528 araç düşüyor(Hollanda ile aynı). İstanbul 278 ile Türkiye ortalamasının çok az altında. (Kaynak: drdatastats.com) 2019 Şubat ayı itibariyle ülkemiz genelinde 100 kişiye 284 motorlu taşıt düşüyor. Başka ülkelerde durum nedir? Birkaç ülkeden örnek verelim:

ABD: 799, İtalya: 699, Yunanistan 624, Kanada 607, İspanya 593, Japonya 591, Norveç 584, Fransa ve Avusturya 578, Almanya 572, İsviçre 566, Belçika 559, Hollanda 528, Danimarka 480, Bulgaristan 393, BAE 373, Rusya 293, Libya 290, Gürcistan 155. Bu sayıları aldığım sitede( https://www.tech-worm.com) hangi döneme ait olduğu yazılmamış, ama Türkiye için 100 kişiye düşen araç sayısı 144 olarak verilmiş. Yukarıdaki haritada ise 284 olarak görülüyor. Muhtemelen birkaç yıl öncesinin verileri. Bu verilerin eski olması çok önemli değil.

Önemli olan şu: Danimarka, Hollanda, Almanya ve diğer bir çok Avrupa ülkesinde bu sayılardaki artış oldukça düşük seyrediyor, alınan yeni kararlarla önümüzdeki yıllarda azalması muhtemeldir, ama buna rağmen bizden çok yüksek. Yine de yaralar yavaş yavaş sarılıyor. Bu süreçte baş rolde bisiklet ve toplu taşıma araçları var. Ülkemiz eğer sahip olduğu bu avantajı iyi değerlendirir, doğru kararlar alır, doğru politikalar üretirse geri dönüş bu ülkelere göre daha kolay olabilir. İşte bu noktada İzmir’in yeni büyükşehir belediye başkanı Tunç Soyer’in ideal şehir hayalinde koyduğu hedeflerden birisi çok anlamlı.

Yoksulların bile araba kullandığı değil, zenginlerin bile toplu taşımayı tercih ettiği bir şehir. Bu noktada toplu taşımanın yanına bisikleti ve yürüyerek ulaşımı da eklemek yanlış olmaz sanırım.

Hiç bir şey olanaksız değil. İnanmak ve istemek çok önemli.

Unutmadan: 1000 kişiye düşen araç sayısında bir çok rakibinin çok önünde olan Muğla’daki yöneticilerin işi çok daha zor. Daha yoğun çaba harcamaları gerekecek. Yine de başta Muğla olmak üzere bir çok ilimiz için güzel bir haberimiz var: Şubat 2018 – Şubat 2019 döneminde trafiğe kaydolan araç sayılarında dikkat çekici azalmalar var. Bunun nedeni her ne kadar alım gücü ile ilgili olsa da bir avantaj olarak görülebilir. Ne de olsa Avrupa’da bile bisikletin yeniden doğuşunun 70’li yıllardaki petrol krizi ile de alakalı olduğu bilinmektedir. İşte yeni kaydedilen araç sayılarındaki azalma ve artışlar:

Hayır, hayır siyasetten bahsetmeyeceğim. Konumuz yaya ve bisikletli dostu güvenli şehirler.

Hollanda ‘nın köklü otomobil turing organizasyonu (1983’te kurulmuş, 4,4 milyon üyesi var ve yol yardım desteği dahil sayısız hizmetler veren ve yıllık ticari hacmi 1 milyar Euro olan bir dev.) Hollanda’da çocuklara 15000 adet kask dağıtınca bisiklet savunucuları sert tepki gösteriyorlar.Ülkemizde büyük çoğunluk eminim “Ne var bunda? Adamlar bisiklet kullanımına destek oluyor işte” diyecektir.

Ülkemizin koşulları göz önüne alındığında bu düşünce gayet normal. Çünkü bisikletliler bağımsız, güvenli yollarda değil, trafik kargaşasının içinde hareket ediyor. Yani risk yüksek. O yüzden de zaten çok az kişi bisiklet kullanıyor.

İşte Hollanda’daki bisiklet camiası buna isyan ediyor. Bana kask hediye edeceğine şehri benim için daha güvenli hale getir diyor ve ANWB’yi kurbanı suçlamakla itham ediyor.

Hollanda ve bisiklet kültürünün yaygın olduğu ülkelerde kask kullanımının zorunlu hale getirilmesine de yüksek perdeden karşı çıkılıyor. Bu konudaki kampanyalara Avrupa Bisikletliler Federasyonu da doğrudan destek veriyor.

Bu fotoğrafı Danimarka’lı ünlü ve karizmatik bisiklet aktivisti, planlama uzmanı Michael Collville Andersen’in Twitter paylaşımından aldım.

Görür görmez aklıma 2015’te yaptığımız Muğla’dan Brüksel ‘e NowWeBike turunda Avusturya’nın Tuna Nehri boyundaki güzel şehri Melk’te bizi evinde misafir eden beyefendi geldi. (Adını anımsayamadığım için üzgünüm) Kendisi zaman zaman İstanbul’u ziyaret etmiş birisi. İstanbul için şu benzetmeyi yapmıştı: “Zalim bir kocanın eline düşmüş narin bir gelin gibi.”

İşte bu fotoğraf tam da bunu anlatmıyor mu? Dünyanın bütün şehirleri benzer durumda değil mi? Motorlu taşıtların zulmü altında ezilmiyor mu? oysa o narin gelinin gözü onu mutlu edecek sevdiğinde.

Cevabı çok basit ve anlaşılır. Sadece 3 ana sebep var. Bunu 3 S olarak ifade ediyorlar: simple, safe, sensible

1) Basit ve sade. Özel ekipman vs gerekmiyor. (Burada vurgulayalım: Hollanda’da kask takma zorunluluğu yok, çünkü bisiklet yolları son derece güvenli.)

2. Güvenli. Bisikletlileri motorlu taşıtlardan koruyan çok iyi bir altyapı var.

3. Akla uygun, mantıklı. Şehir içinde bisiklet en hızlı seçenek. (E tabi bu kendiliğinden olmuyor. Uygulanan politikalar ve hata payı çok az olan alt yapı çok önemli rol oynuyor.)

Başlıktaki soruya cevap “Neden kullanmasınlar ki?” olsa gerek.

Kaynak: mobycon.com

Photo credit: Adnan Çangır

Ülkemiz genelinde bisiklet sivil toplum örgütlerinin artışı hız kesmiyor. Bugün gelen bir e-posta yerinde duramayan bir inisiyatifi tanıtıyordu, ben de sizlerle paylaşmak istedim. Kadınların etkin olduğunu görmek güzel. Süslü Kadınlar, Mor Pedal derken İstanbul’dan 2015’te başlayan bu yeni hareket, güzel işler çıkarıyor.İşte bana ulaşan mailin önemli bölümleri;

Bisikletli Kadın İnisiyatifi, bisikletli olan ve bisikletli olmak isteyen kadınlar arasında bir dayanışma ortamı yaratmayı, kadınlara cesaret vermeyi, Türkiye’de gündelik hayatlarında bisiklete binen kadın sayısını artırmayı ve bisiklet dünyasındaki kadınları görünür kılmayı amaçlayan bir kadın girişimidir.

İnsanlara topluluk oluşturma gücü vermek ve dünyayı birbirine yakınlaştırmak misyonuyla hareket eden Facebook’un hayata geçirdiği ve dünyanın 46 ülkesinden 115 topluluk liderini bir araya getiren Facebook Community Leadership Program‘ına (FCLP) Türkiye’den seçilen Bisikletli Kadın İnisiyatifi, aynı zamanda tüm dünyadan programa seçilen tek bisiklet topluluğu olma özelliğini taşıyor. Facebook, geçtiğimiz yıl Şubat ayında Avrupa’da düzenlediği zirvede Facebook uygulama ve hizmet ailesi aracılığıyla topluluklarını oluşturan liderlere destek olmak amacıyla Topluluk Liderliği Programı’nı hayata geçirdiğini duyurmuştu

Biz, gündelik hayatımızda bisiklet kullanan, bazen işe giderken, bazen çocuğumuzu okula bırakırken bisiklet süren kadınlarız. Fakat sayımız az. Diğer taraftan bizim gibi bisiklet kullanmak isteyen pek çok kadın olduğunu biliyoruz. Sadece biraz desteklenmeye, “mümkün” olduğunu görmeye ihtiyaçları var. Biz de bu amaçla bir araya geldik ve Bisikletli Kadın İnisiyatifi’ni kurduk.

Amacımız: Bisikletli olan ve bisikletli olmak isteyen kadınlar arasında bir dayanışmaortamı yaratmak, kadınlara cesaret vermek ve Türkiye’de gündelik hayatlarında bisiklete binen kadın sayısını arttırmak, bisiklet dünyasındaki kadınları görünür kılmak ve daha çok kadına ulaşmak.

Bisikletli Kadın İnisiyatifi ülkemizin dört bir yanında etkin olmak için kolları sıvamış durumda. Bu amaçla yeni bir projeleri Benim Bisikletim, Benim Şehrim – İstanbul’un ilk toplantısını 21 Mart 2019’da İstanbul’da gerçekleştirdiler.

BKİ’nin çalışmaları arasında Eti Sarı Bisiklet Projesi ile ortaklaşa hazırladıkları Kadınlar İçin Bisiklet Kılavuzu da var. Bu çok özel çalışmaya bu linkten erişebilirsiniz. http://sivildusun.net/kadinlar-icin-bisiklet-kilavuzu-yayinlandi/

Diğer taraftan BKİ, uluslararası NoWeMove kampanyasına da katılmaya karar verdi, bu sayede çalışmalarının uluslararası arenada görünür olmasını sağlarken bu önemli kampanyaya destek olacaklar.

Fotoğraflar: BKİ

#bisikletlikadınlar

14 Mart akşamı Marmaris Elegance Otel’de düzenlenen Muğla’da Bisikletin Enleri ödül törenine katıldık, bisikletin yaygınlaşmasına ve Muğla’nın uluslar arası tanıtımına yaptığımız katkılardan dolayı Enerji Verimliliği ve Çevre Koruma Derneği olarak ödülümüzü aldık. Bizi bu ödüle layık görenlere teşekkür ederiz. Ödül alanlar arasında Gençlik Spor Muğla Bisiklet takımı, Fethiye Kara Bisiklet Kulübü ve genç bisikletçi Onur Balkan da vardı.

İlk kez düzenlenen bu ödül töreninin geleneksel hale getirileceğini öğrendik. Tören Muğla Bisiklet İl Temsilcisi İlker Cömert’in büyük emeği özverili çalışmaları ile düzenlendi.

Ödül alanlar arasında Fethiye ve Marmaris Belediyeleri de vardı ki ben bu ödülleri özellikle önemli buluyorum, çünkü şehirlerin yaşanabilir hale getirilebilmesi için bisiklet olmazsa olmazların başında geliyor.

Benim önemsediğim bir başka detay ise bürokrasinin önemli isimlerinin de bu geceye katılmaları oldu.

Daha da önemlisi bu ödül törenine Türkiye Bisiklet Federasyonu başkanı Erol Küçükbakırcı’nın katılması idi. Aynı gün Küçükbakırcı ‘yı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nde öğrencilere yaptığı konuşmasının da bir kısmını dinleme olanağı buldum.

Başkan konuşmasında bisikletli ulaşımın önemine vurgu yaparken Amsterdam örneğini vermekten imtina etmedi(bir çok muhterem vatandaşımız Avrupa’dan örnek verince sert tepki gösterdiği için bunu vurguladım) , Konya’nın bisiklet yollarını överken New York’tan sonra dünyada ikinci sırada yer aldığını belirtti.(Aklımda yanlış kalmadıysa bisiklet yollarının uzunluğu bakımından). Bu bilginin doğru olduğundan emin değilim ama ben başkanın bisikletli ulaşımı önemsemesini şaşkınlık ve memnuniyetle karşıladım. Başkanın konuşmasında Sağlık Bakanlığı’nın dağıttığı bisikletlerin nasıl kullandırılacağı konusunda kendilerine danışmadığını söylemesi de çok önemliydi, zira o bisikletin nasıl kullandırılacağına dair hiç bir planlama yapmamıştı bakanlık. Bilindiği gibi o bisikletlerin bazıları internet üzerinden satışa çıkarıldığı bile görüldü. Ben bu konuda bakanlığın bisiklet kiralama sistemleri kurması veya kurulmasına destek olması gerektiğini düşünüyorum. Bu görüşümü İl sağlık müdürlüğünden arkadaşlara da söylemiştim. Ama Küçükbakırcı’nın dediği gibi bize zamanında sormadılar ki.

Neyse. Bisiklet İl Temsilciliği Muğla’da bir hareketlenme sağladı. Güzel etkinlikler düzenlediler. Ben özellikle Kavaklıdere ilçemizdeki muhteşem Yerküpe Mağarası’ndan start alan dağ bisikleti yarışını çok beğenmiştim. Bu gibi etkinliklerin devam etmesi dileğiyle.

Not: Muğla ili genelinde bisiklet adına emek harcayan çok dostumuz var, onlar da

bu ödülü bizim kadar hak ediyorlar diye düşünüyorum. Örneğin Muğla Bisiklet Derneği. Ülkemizde ilk kamplı bisiklet turlarını düzenleyerek bisiklet kullanımının yaygınlaşması konusunda ciddi adımlar attı. Tur bu sene 13. kez düzenleniyor.

Örneğin Askıda Bisiklet projesi. Zehra Erbil’in ihtiyaç sahibi çocuklara bisiklet temin projesi.

Örneğin Morpedal Kadın Bisiklet Derneği ‘nin tüm Ülkemizi bisikletli kadınların elinde dolaşan bayrak projesi.

Örneğin Murat Demirci ve arkadaşlarının GEKA fonlarıyla gerçekleştirdiği EcoTrails bisiklet ve yürüyüş rotaları projesi.

Bunlar ilk aklıma gelenler. Önümüzdeki yıllar için ödül alabilecekler arasında değerlendirilebilir.