bisikletliyizbiz.com

Çoğumuzun aklına Amsterdam, Kopenhag gibi şehirler geliyor, ama bu kez size adını pek duymadığınız bir şehirden bahsedeceğim.

Basit bir tez: Eğer Hollanda dünyanın en çok bisiklet kullanılan ülkesi ise, en çok bisiklet kullanılan şehri de bu ülkededir.

Bu tezi ortaya atan, o şehrin bisikletten sorumlu yetkilisi. İstatistikler, bu şehrin, bisiklet kullanımının yaygınlığıyla ünlü şehirleri Groningen ve Utrecht’in bile ilerisinde olduğunu gösteriyor.

Hollanda’nın birkaç şehrini gezdikten sonra bisiklet altyapısında tanımlayıcı unsurların neler olduğunu rahatlıkla tespit edebilirsiniz.

Geniş ve kullanışlı bisiklet yolları.

Köprüler ve alt geçitler.

Motorlu taşıt trafiğine kapalı, yayaların ve bisikletlilerin uyum içinde kullandığı şehir merkezleri.

Hatta motorlu taşıtlardan ayrılmamış, sadece şerit çizilerek ve kırmızıya boyanarak oluşturulmuş bisiklet yolları.

Bu noktada şunu belirtmek gerekir ki bu tür yollarda motorlu araçlar misafir unsur durumundadır ve hız sınırı 30 km/saattir. Bisiklet kültürünü özümsemiş sürücüler bisikletliler için tehdit oluşturmazlar. Bu yüzden de bir takım bariyerlerle yolu ayırma gereksinimi duyulmaz.

Dönel kavşaklarda bile bisikletlinin üstünlüğü söz konusudur, ve motorlu taşıt sürücüleri bunu bilirler.

Burası neresi mi?

Zwolle. 120.000 civarında nüfusu olan, geçmişi 1500 yıl kadar geriye giden tipik bir Hollanda şehri.

Kaynak: http://www.idonotdespair.com

Fotoğraflar: Kevin Mayne

21 Nisan 2019 Pazar günü Muğla’dan Belen Kahvesine gidip geldik. Hava biraz soğuk olsa da sürüş keyfini bozacak derecede değildi. Hatta dönüşte Muğla’ya doğru tırmanırken arkadan esen rüzgar keyif verdi.

Muğla’dan çıkışta iki bisikletli yetişti bize. Biraz sohbet ettik. Özcan bey ve Mesut bey Muğla’ya akraba ziyaretine gelmişler. İZBAN’la Selçuk’a gelip basmışlar pedala. Dönüş için plan yine aynı. Çine, Aydın, Ortaklar üzerinden Selçuk’a ulaşıp İZBAN’la İzmir’e.

Helal olsun size.

İngiliz sosyalist yazar Herbert George Wells(1866-1946) sözü işte tam burada yerini buluyor:

Ne zaman bisiklet üstünde bir yetişkin görsem insanoğlu için daha çok umutlanıyorum.

İzmir’den Muğla’ya asker ziyareti için giden insanlar oldukça insanın umutları gerçekten güçleniyor. Bisiklet giderek daha çok insanın hayatına girecek, daha çok şehir bisiklete kucak açacak.

Ayrıca Bu iki arkadaşın böyle bir karar vermesinde İZBAN’ın çok önemli payı olduğunu düşünüyorum. Ta Aliağa’dan Selçuk’a kadar uzanan bölgede İZBAN ve Metro’da bisikletinizi ücretsiz götürebiliyorsunuz. Bu sayede şehir içi keşmekeşinde bisiklet kullanmak zorunda kalmadan kendinizi dışarı atabiliyorsunuz.

Umudunuzu yitirmeyin, bisikletten vazgeçmeyin.

Rüzgarınız arkadan essin.

Sayın Vehbi Özdemir’in uyarısıyla bir düzeltme yaptık. Bu yazıya konu olan iki arkadaştan birisi Ozan değil, Özcan imiş. Benim aklımda öyle kalmış. Vehbi beye teşekkür ederim.

Nüfusundan bahsetmiyorum elbette. 2013 yılında hizmet vermeye başlayan bisiklet kiralama sistemi Citi Bike’tan bahsediyorum.

Citi Bike’ın geçmişine bir göz atalım:

2011- New York Ulaşım Dairesi sistemi kamuoyuna duyurdu.

2012- Sponsorluk anlaşmaları yapıldı

2013- Sistemin hizmete girmesine haftalar varken 30 saat içinde 5000 abonelik satın alındı. Bunlar, kurucu üyeler olarak nitelendiriliyor.

Aynı yıl Mayıs ayında sistem 6000 bisikletle yüzlerce istasyonda hizmete girdi.

2014- Citi Bike’ı kullananların katettiği mesafe 20 milyon mile(32 milyon km) ulaştı. Ekim ayında yeni ortaklık yapılanmasına gidildi ve sisteme 6000 bisiklet ve yeni istasyonlar ekleneceği duyuruldu.

2015- bir yılda 10 milyon kiralama sayısına ulaşıldı. Bu, batı dünyasında Paris’ten sonraki en yüksek sayı oldu.

2016- Yıllık abonelik satın alan 100,000 müşteri sayısına ulaşıldı.

2017- Sistemdeki bisiklet sayısı 10.000’den 12.000’e ulaştı.

50 milyon kiralama sayısına ulaşıldı.

2019- 75 milyon kiralamaya ulaşıldı.

Bu başarının en önemli ismi Janet Sadik Khan bugünkü Twitter paylaşımında şöyle diyor: ’10 yıl önce insanlar Burası New York; Amsterdam veya Kopenhag değil diyordu. Ama şimdi New Yorklular Citi Bike sistemini Hollanda ve Danimarka’nın toplam nüfusunun üç katı fazla sayıda kullanmış oldular. Bugün artık başka şehirler burası New York değil diyorlar.’

Burası Amsterdam değil lafını ülkemizde de çok duyuyoruz. Bir başka yorum ise büyükşehirlerde bisiklet kullanılmaz yönünde bir önyargı.

İşte New York başta olmak üzere Paris gibi büyükşehirler bu önyargıları kırıyor. Londra da öyle. Son 2-3 yılda Londra’da tam bir bisiklet devrimi gerçekleşiyor. Bu başarıların arkasındaki en önemli etken ise bana göre bu işe inanmış, kendini adamış yöneticiler.

Muğla gibi bisiklet için ideal bir şehirde bisiklet kiralama sisteminin 3 yıl sonra çöpe atılması yöneticilerin bu işe pek inanmadıklarını, kendileri için işlerin ne kadar kolaylaşacağını göremediklerini gösteriyor.

Ama görüyoruz ki her geçen gün daha fazla vatandaş bisikleti keşfediyor. Umutlarımızı köreltmiyoruz. Geç de olacak.

Citi Bike web sitesi: https://www1.nyc.gov/html/dot/html/home/home.shtml

Janet Sadik Khan’ın Nusret’in görselini kullandığı yazısı:

https://bisikletliyizbiz.com/2019/02/03/nusretin-haberi-var-mi-acaba/

Fotoğraf: gudphoto.com

#citibike #janettesadikkhan #newyorkcycling

Bu haritada TÜİK’in illere göre 1000 kişi başına düşen motorlu taşıt istatistiklerini görüyoruz. Ülkemizde bu anlamda başı en çok dertte olan il Muğla. 1000 kişiye 528 araç düşüyor(Hollanda ile aynı). İstanbul 278 ile Türkiye ortalamasının çok az altında. (Kaynak: drdatastats.com) 2019 Şubat ayı itibariyle ülkemiz genelinde 100 kişiye 284 motorlu taşıt düşüyor. Başka ülkelerde durum nedir? Birkaç ülkeden örnek verelim:

ABD: 799, İtalya: 699, Yunanistan 624, Kanada 607, İspanya 593, Japonya 591, Norveç 584, Fransa ve Avusturya 578, Almanya 572, İsviçre 566, Belçika 559, Hollanda 528, Danimarka 480, Bulgaristan 393, BAE 373, Rusya 293, Libya 290, Gürcistan 155. Bu sayıları aldığım sitede( https://www.tech-worm.com) hangi döneme ait olduğu yazılmamış, ama Türkiye için 100 kişiye düşen araç sayısı 144 olarak verilmiş. Yukarıdaki haritada ise 284 olarak görülüyor. Muhtemelen birkaç yıl öncesinin verileri. Bu verilerin eski olması çok önemli değil.

Önemli olan şu: Danimarka, Hollanda, Almanya ve diğer bir çok Avrupa ülkesinde bu sayılardaki artış oldukça düşük seyrediyor, alınan yeni kararlarla önümüzdeki yıllarda azalması muhtemeldir, ama buna rağmen bizden çok yüksek. Yine de yaralar yavaş yavaş sarılıyor. Bu süreçte baş rolde bisiklet ve toplu taşıma araçları var. Ülkemiz eğer sahip olduğu bu avantajı iyi değerlendirir, doğru kararlar alır, doğru politikalar üretirse geri dönüş bu ülkelere göre daha kolay olabilir. İşte bu noktada İzmir’in yeni büyükşehir belediye başkanı Tunç Soyer’in ideal şehir hayalinde koyduğu hedeflerden birisi çok anlamlı.

Yoksulların bile araba kullandığı değil, zenginlerin bile toplu taşımayı tercih ettiği bir şehir. Bu noktada toplu taşımanın yanına bisikleti ve yürüyerek ulaşımı da eklemek yanlış olmaz sanırım.

Hiç bir şey olanaksız değil. İnanmak ve istemek çok önemli.

Unutmadan: 1000 kişiye düşen araç sayısında bir çok rakibinin çok önünde olan Muğla’daki yöneticilerin işi çok daha zor. Daha yoğun çaba harcamaları gerekecek. Yine de başta Muğla olmak üzere bir çok ilimiz için güzel bir haberimiz var: Şubat 2018 – Şubat 2019 döneminde trafiğe kaydolan araç sayılarında dikkat çekici azalmalar var. Bunun nedeni her ne kadar alım gücü ile ilgili olsa da bir avantaj olarak görülebilir. Ne de olsa Avrupa’da bile bisikletin yeniden doğuşunun 70’li yıllardaki petrol krizi ile de alakalı olduğu bilinmektedir. İşte yeni kaydedilen araç sayılarındaki azalma ve artışlar:

Hayır, hayır siyasetten bahsetmeyeceğim. Konumuz yaya ve bisikletli dostu güvenli şehirler.

Hollanda ‘nın köklü otomobil turing organizasyonu (1983’te kurulmuş, 4,4 milyon üyesi var ve yol yardım desteği dahil sayısız hizmetler veren ve yıllık ticari hacmi 1 milyar Euro olan bir dev.) Hollanda’da çocuklara 15000 adet kask dağıtınca bisiklet savunucuları sert tepki gösteriyorlar.Ülkemizde büyük çoğunluk eminim “Ne var bunda? Adamlar bisiklet kullanımına destek oluyor işte” diyecektir.

Ülkemizin koşulları göz önüne alındığında bu düşünce gayet normal. Çünkü bisikletliler bağımsız, güvenli yollarda değil, trafik kargaşasının içinde hareket ediyor. Yani risk yüksek. O yüzden de zaten çok az kişi bisiklet kullanıyor.

İşte Hollanda’daki bisiklet camiası buna isyan ediyor. Bana kask hediye edeceğine şehri benim için daha güvenli hale getir diyor ve ANWB’yi kurbanı suçlamakla itham ediyor.

Hollanda ve bisiklet kültürünün yaygın olduğu ülkelerde kask kullanımının zorunlu hale getirilmesine de yüksek perdeden karşı çıkılıyor. Bu konudaki kampanyalara Avrupa Bisikletliler Federasyonu da doğrudan destek veriyor.

Bu fotoğrafı Danimarka’lı ünlü ve karizmatik bisiklet aktivisti, planlama uzmanı Michael Collville Andersen’in Twitter paylaşımından aldım.

Görür görmez aklıma 2015’te yaptığımız Muğla’dan Brüksel ‘e NowWeBike turunda Avusturya’nın Tuna Nehri boyundaki güzel şehri Melk’te bizi evinde misafir eden beyefendi geldi. (Adını anımsayamadığım için üzgünüm) Kendisi zaman zaman İstanbul’u ziyaret etmiş birisi. İstanbul için şu benzetmeyi yapmıştı: “Zalim bir kocanın eline düşmüş narin bir gelin gibi.”

İşte bu fotoğraf tam da bunu anlatmıyor mu? Dünyanın bütün şehirleri benzer durumda değil mi? Motorlu taşıtların zulmü altında ezilmiyor mu? oysa o narin gelinin gözü onu mutlu edecek sevdiğinde.

Cevabı çok basit ve anlaşılır. Sadece 3 ana sebep var. Bunu 3 S olarak ifade ediyorlar: simple, safe, sensible

1) Basit ve sade. Özel ekipman vs gerekmiyor. (Burada vurgulayalım: Hollanda’da kask takma zorunluluğu yok, çünkü bisiklet yolları son derece güvenli.)

2. Güvenli. Bisikletlileri motorlu taşıtlardan koruyan çok iyi bir altyapı var.

3. Akla uygun, mantıklı. Şehir içinde bisiklet en hızlı seçenek. (E tabi bu kendiliğinden olmuyor. Uygulanan politikalar ve hata payı çok az olan alt yapı çok önemli rol oynuyor.)

Başlıktaki soruya cevap “Neden kullanmasınlar ki?” olsa gerek.

Kaynak: mobycon.com

Photo credit: Adnan Çangır